7.09.2012

„Ładny chłopiec” Kraszewski





„Ładny chłopiec” Kraszewskiego to powieść-ostrzeżenie przed różnymi pasożytami społecznymi. Ośmieszani i krytykowani są w niej przede wszystkim panowie. Główni bohaterowie to młody, ładny Bolek Tanczyński oraz jego wuj profesor Maciórek; obaj mają puste kieszenie, arystokratyczny wygląd, wielkie ambicje i pragną się wzbogacić, najchętniej cudzym kosztem. Przemierzają ulice Warszawy, poszukując jakiegoś „jelenia”, którego można by ogołocić z pieniędzy. Bolek przedstawia się jako potomek szlachetnego rodu i liczy na bogaty ożenek. Maciórek kobiet nie znosi, woli zarzucać sieci na przybyszów ze wsi, takich jak szlachcic Serafin Ottokar Brzuchowski. Gardzi biedakami: Nie cierpiał ludzi nie mających pieniędzy i zmuszonych oszczędzać – byli mu wstrętliwi[1], potępia osoby, które nie pozwalają się wykorzystywać: Brzydzę się takimi ludźmi! Nie można rachować na nich![2].

Głównych bohaterów autor potraktował z wielką ironią. Starego Maciórka nazwał kulfonem[3], a Bolka pokazał w wielu ośmieszających sytuacjach. Bolek oraz Maciórek to postacie negatywne, budzące odrazę nie tylko w czasach Kraszewskiego, ale także i dziś. Ciągle chcą coś dostać, coś pożyczyć, coś wyłudzić. W życiu są wielkim utrapieniem, ale jako bohaterowie książkowi sprawdzają się doskonale, czyta się o nich o wiele przyjemniej niż o wzorach cnót.

Autor wyśmiewa także obżarstwo. Scena, podczas której wiejski szlachcic Serafin zjada... nie, nie zjada, lecz pożera potrawy, należy do najzabawniejszych w książce. Serafin wpycha do żołądka tak wiele dań, że pani Dziemba uznaje za stosowne przestrzec go, że taki apetyt może odstraszyć przyszłą żonę.

Akcja dzieje się w dziewiętnastowiecznej Warszawie, głównie w kilku salonach oraz w restauracji. Wiele miejsca w powieści zajmuje opis perypetii matrymonialnych. Nie tylko Bolek pragnie się bogato ożenić. Żony szuka także wiejski szlachcic Serafin, z kolei państwo Dziembowie, u których Bolek pracuje jako guwerner, szukają męża dla swojej ślicznej córki Emmy. Pan Dziemba na miejscu zięcia chętnie widziałby Serafina, bo miał go za bardzo dostatniego chłopca, nie utracjusza, statecznego i zdatnego pod pantofel, z góry bowiem przeczuwał, że mąż Emmy będzie musiał pójść tam odpoczywać[4].

„Ładny chłopiec” to powieść dosyć zabawna, zaludniona barwnymi postaciami, napisana dowcipnym językiem. Jest w niej trochę dydaktyzmu, który jednak nie razi. Bohaterowie wygłaszają wiele ciekawych opinii na temat traktowania osób płci przeciwnej. Z ich wypowiedzi wynika, że najlepiej wiązać się z potulnym prostaczkiem, zaś urodziwy mężczyzna wcale nie jest dobrym kandydatem na męża. Jedna z postaci tak mówi: Mężczyzna piękny, delikatny ma coś kobiecego w sobie, zaraz mu się zachciewa być nerwowym, trzeba go w poduszkach trzymać, a jak trochę postarzeje tylko, do niczego![5].

4/6.

---
[1] Kraszewski J.I., „Ładny chłopiec”, Wydawnictwo Literackie, 1976, str. 113.
[2] Tamże, str. 114.
[3] Tamże, str. 8.
[4] Tamże, str. 75.
[5] Tamże, str. 107.

14 komentarzy:

  1. Jak ja lubię u ciebie czytac recenzje kolejnych dziel Kraszewskiego:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Anetko, dzięki za miłe słowo :)
      Ale "dzieło Kraszewskiego" to za dużo powiedziane :) Jeszcze nie natrafiłam na jego książkę, którą można by nazwać dziełem. W każdej jest trochę wad - w jednej spłaszczone sylwetki psychologiczne, w drugiej dydaktyzm, w trzeciej czarno-białe postaci...

      Usuń
    2. Dzieło w sensie książka, efekt wesołej twórczości pisarza....przy takiej ilości dziełek:) musiał siłą rzeczy lecieć na ilość nie na jakość.

      Usuń
    3. Tak, masz rację :) I mógłby pisać trochę mniej.

      Usuń
  2. Cytat dotyczacy przystojnych mężczyzn jest świetny :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cytat ten bardzo mnie rozśmieszył; kiedy go zobaczyłam w książce, przerwałam lekturę i przez kilka minut się śmiałam :) Ale też w tym cytacie wiele jest prawdy. Nie zawsze, ale bardzo często delikatni i piękni mężczyźni zachowują jak rozkapryszone panie :)

      Usuń
  3. Zgadzam się z Honoratą :) Cytat kapitalny :) Książkę, mam nadzieję, że kiedyś przeczytam :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zachęcam do przeczytania, postacie dwóch pięknych oszustów są bardzo zabawne, choć też denerwujące. A u Kraszewskiego często się zdarzają śmieszne cytaty, takie trochę złośliwe, ale celne :)

      Usuń
  4. U JIKa panowie subtelni i dbający o wygląd byli z gruntu moralnie podejrzani, vide karykatura takiego osobnika w "Lalkach".
    I znowu "Serafin", tym razem wariant męski. :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A tak, Kraszewski nie darzył sympatią panów nadmiernie dbających o wygląd :) Przypomina mi się jego książka "W starym piecu", której bohaterem był pan Pampowski - człowiek używający peruki, sztucznej szczęki oraz różnego rodzaju bielideł i pudrów. Wyraźnie było widać, że Kraszewski kpi z tego pana.
      A po ten "Pamiętnik Serafiny" muszę w końcu sięgnąć:)

      Usuń
  5. Coś ci negatywni bohaterowie wydają mi się przedstawieni jednostronnie, tak jak piszesz postacie są albo czarne, albo białe :( Ale przyznaję, że twoje recenzje są moim wyrzutem sumienia, bo nadal Kraszewski czeka na mój doń powrót. Dobrze panie Józefie, ale po powrocie z wakacji :) Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Po przeczytaniu około 10 książek Kraszewskiego nabrałam przekonania, że kiedy nie czuł on sympatii do bohatera, nie starał się przedstawić go także i od dobrej strony. Dlatego też z naszych pisarzy dziewiętnastowiecznych bardziej cenię Prusa - Prus nie tworzył czarno-białych postaci, u niego każda postać miała wady i zalety.
      A jeśli chodzi o wyrzuty sumienia, mam je w związku z wyzwaniem "Czy znasz Prusa". Zgłosiłam się i jeszcze nic nie przeczytałam od tamtej pory. Tzn. znam "Lalkę", "Emancypantki" i jakieś opowiadania, ale chciałam przeczytać coś innego.
      Pozdrawiam :)

      Usuń
  6. Twoja recenzja wzbudziła we mnie zainteresowanie tą książkę :) Zamierzam ją przeczytać ;D

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zachęcam. Jak na możliwości Kraszewskiego ta książka jest całkiem dobra :)

      Usuń