Utracona cześć Katarzyny Blum to niedługa, ciekawa książka napisana w formie kroniki, opowiadająca o tym, jak bezwzględni pracownicy brukowej gazety doprowadzili spokojną dziewczynę do tego, że w odruchu buntu zabiła dziennikarza.
Katarzyna żyła sobie spokojnie, nie miała żadnych zainteresowań ani bliskich przyjaciół. Pracowała jako gosposia. Mieszkała w czyściutkim dwupokojowym mieszkanku i posiadała dziewięć książek (cztery romanse, trzy kryminały, dwie biografie). Była osobą skrytą, pruderyjną, oszczędną.
Pewnego razu Katarzyna udzieliła noclegu mężczyźnie poszukiwanemu przez policję. Dziennikarze zainteresowali się tą sprawą, zaczęli fotografować młodą kobietę i zamieszczać w swojej gazecie artykuły, w których było więcej plotek i oszczerstw niż prawdy. Katarzyna Blum została odarta z prywatności, zniesławiona, zaszczuta. Podli dziennikarze posunęli się nawet do tego, że sponiewierali osoby, które okazywały Katarzynie sympatię.
Książka Heinricha Bölla pokazuje, jak szybko i bez żadnej winy można utracić dobre imię, poczucie bezpieczeństwa, sens życia. I choć akcja Utraconej czci... dzieje się w roku 1974, problematyka nadal jest aktualna. Dziennikarze i inni pracownicy mediów, powołując się na prawo do wolności słowa, często przekazują niepotwierdzone informacje i rozpowszechniają plotki. Czasem piszą o kimś w sposób kojarzący się z nagonką. Jeżeli celem ich ataków stanie się osoba wrażliwa, może to się skończyć bardzo źle.
Noblista zwraca uwagę na to, że przemoc słowna często bywa akceptowana, uważana za mniej groźną od przemocy fizycznej. A przecież nie trzeba używać pięści ani noża, by kogoś przerazić i poniżyć, często wystarczą słowa. Czy po przeczytaniu książki Bölla choć jedna osoba powie, że Katarzyna nie stała się ofiarą przemocy?
PS. Niedawno czytałam inną książkę o nieetycznym zachowaniu pracownika prasy. Ta książka to Gorzkie prawdy Davida Lodge'a. Jednak Lodge chyba wierzy w to, że dziennikarze mają sumienie i że są w stanie zmienić się na lepsze. Böll tej wiary nie podziela, jego książka jest ogromnie pesymistyczna.
---
Heinrich Böll, Utracona cześć Katarzyny Blum albo: Jak powstaje przemoc i do czego może doprowadzić, tł. Teresa Jętkiewicz, Czytelnik, 1976.
