„Jak usunąć wujka z podłogi? Zawód: sprzątanie po zgonach” Małgorzata Węglarz, Mateusz Węgorowski

Firmy oferujące sprzątanie po zgonach pojawiły się na polskim rynku stosunkowo niedawno. Czy na pewno są potrzebne? A i owszem. Zdarza się przecież, że ktoś umiera samotnie w swoim mieszkaniu i dopiero odrażający zapach alarmuje sąsiadów. Innym razem człowiek ginie w wypadku lub w wyniku morderstwa i wokół rozpryskują się kawałki mózgu, kości, krew. Przyjeżdża policja, prokurator wydaje oświadczenie, pracownicy zakładu pogrzebowego zabierają zwłoki, często przy tym rozlewając i roznosząc na butach płyny ustrojowe. A co dzieje się potem? Co z resztkami biologicznymi, porozciąganymi przez muchy plujki po całym mieszkaniu? Co z krwią, która zdążyła już wniknąć w podłogę? 

Wtedy powinno się wezwać firmę wyspecjalizowaną w sprzątaniu takich miejsc. Z reportażu „Jak usunąć wujka z podłogi?” wynika jednak, że Polacy rzadko to robią, bo po pierwsze nie ma u nas obowiązku profesjonalnego czyszczenia skażonych powierzchni, po drugie nasi rodacy żałują pieniędzy, a po trzecie nie są w stanie zrozumieć, czym jest skażenie biologiczne. Typowy Polak własnoręcznie, przy pomocy środków dostępnych w drogerii, próbuje usunąć plamy po płynach ustrojowych, a potem sprzedaje felerne mieszkanie, „zapominając” poinformować nabywców, że leżały w nim rozkładające się zwłoki. Takiemu nieuczciwemu sprzedawcy nie grozi żadna kara, gdyż kupujący musiałby udowodnić, że z winy owego mieszkania stracił zdrowie, a w polskiej rzeczywistości o taki dowód byłoby bardzo trudno. 

W książce można znaleźć wiele ciekawostek dotyczących sprzątania zanieczyszczonych lokali. Dowiedziałam się na przykład, że policjanci nieraz boją się lub brzydzą wejść do pomieszczeń, w których leżały rozkładające się zwłoki, i proszą ekipę sprzątającą o zrobienie zdjęć. Że kiedy czyściciele opróżniają skażony sklep spożywczy, prawie zawsze znajdzie się ktoś, kto próbuje zabrać z kontenera wyrzucaną żywność; walczą o nią nawet matki z małymi dziećmi! Że patologiczny zbieracz potrafi gnieździć się na jednym metrze kwadratowym, a na pozostałych magazynować „skarby” przydźwigane ze śmietnika. Że aby zdezynfekować taki zapchany lokal, trzeba najpierw powynosić śmiecie, a nie da się tego zrobić w taki sposób, by nie gubić robactwa na klatce schodowej. 

Podczas czytania nieraz można czuć obrzydzenie, bo mowa jest o niesamowitym brudzie, trupim odorze, rozkładzie; o muchach plujkach, karaluchach, pluskwach. Informacje o tych ostatnich zajmują całkiem sporo miejsca. I to mi się podobało, bo nie zdawałam sobie sprawy z zagrożenia, a okazuje się, że mamy teraz plagę owych insektów. Wbrew temu, co się powszechnie sądzi, goszczą one nie tylko u brudasów, ale też w zadbanych apartamentach. Przynosi się je z autobusów, pociągów, taksówek, poczekalni u lekarza, a nawet z pięciogwiazdkowych hoteli. Nim ofiara je spostrzeże, z jednego robaka robi się kilkadziesiąt. Niektórzy ludzie, zapewne nie całkiem zdrowi na umyśle, nie dostrzegają ich nawet wtedy, gdy są cali pogryzieni i gdy ściany oraz meble aż roją się od czarnych kropek. Pasożyty te na ogół mają jednego żywiciela i dopiero gdy go zabraknie albo gdy jest ich już zbyt dużo, zaczynają szukać kolejnego.

Osoby wypowiadające się w reportażu nieraz narzekają na znieczulicę, na fakt, że kiedyś sąsiad znał sąsiada i pomagał mu w razie potrzeby, a „teraz każdy żyje własnym życiem, chce jak najwięcej zarobić”[1]. Teraz Polacy, szczególnie młodzi, po pracy zamykają się w swoich czterech ścianach i nie obserwują staruszków z sąsiedztwa. A jeśli nawet zapukają do dawno niewidzianego emeryta i ten nie otworzy, odchodzą bezradni. „Ludzie boją się zareagować. Boją się dać kopniaka w drzwi, bo się martwią, że poniosą konsekwencje. Nie poniosą, przecież to jest próba ratowania życia”[2]. Przykładem bezduszności i zaniku więzi społecznych jest według autorów następująca sytuacja: w piwnicy jednego z bloków zagnieździł się kloszard. Przyniósł sobie tobołki, szmatki, materac ze śmietnika. Legalni lokatorzy przestali tam zachodzić i nie zauważyli, że ten dziki zmarł. Przyznam, że nie rozumiem pretensji do tych ludzi. Co w tym dziwnego, że zrezygnowali z korzystania z piwnicy, skoro musieliby się przedzierać przez sterty rzeczy ze śmietnika i nieczystości? Przecież intruz nie miał dostępu do łazienki i na pewno zrobił sobie jakąś zastępczą. Osoby wypowiadające się w reportażu chyba nie rozumieją, jakim utrapieniem dla normalnych ludzi jest sąsiedztwo kloszarda.

Choć sporo się dowiedziałam, to jednak miałam uczucie niedosytu, bo można było opisać wszystko wnikliwiej i obszerniej. W reportażu znajduje się niestety mniej treści, niż można by sądzić po liczbie kartek. Czcionka jest dziwnie duża, na wielu stronach znajduje się jedynie cytat z wcześniejszego tekstu i na domiar złego zostały one upstrzone wizerunkami much. Brr, co za nadmuchiwanie objętości, co za infantylizm.

Moja ocena: 4/6.

---

[1] Małgorzata Węglarz, Mateusz Węgorowski, „Jak usunąć wujka z podłogi?”, Pascal, 2024, s. 147.

[2] Tamże, s. 142.