„Ślady krwi” Jan Polkowski

Bohaterem „Śladów krwi” Jana Polkowskiego jest Henryk Harsynowicz. Cóż to za człowiek? To emigrant z Polski, mieszkający od 1983 roku w Kanadzie. Skłonny do mizantropii, trochę dziwak. Wciąż rozmyśla o powrocie do Polski, ale wybiera się do niej jak sójka za morze. Aż pewnego dnia dowiaduje się, że zmarł jego ojciec (dawniej oficer SB, potem biznesmen). Jako jedyny syn Henryk musi uporządkować sprawy spadkowe, z konieczności wraca więc do kraju. Przejmuje spadek, stara się wyrobić polskie dokumenty, a przy okazji odkrywa tajemnice z przeszłości swoich przodków.

Długo czytałam tę powieść. Jakoś nie umiałam się nią zachwycać tak jak inne blogerki. Zastanawiałam się, gdzie te odkrywcze prawdy o Polsce, gdzie ten poetycki język? W powieści znajduje się wiele fragmentów napisanych w sposób, który bardzo męczy czytelnika. Jan Polkowski ma skłonność do wielosłowia, do wbijania w zdania nadmiaru przydawek i do tworzenia dziwacznych metafor. Spójrzmy, jak opisuje żonę bohatera:

Lśniąca żona, pokryta pełgającym ogniem, wielokolorowa, chociaż czarno-biała, wielosmakowa, chociaż gorzkawo-słona[1]. 

A to inny fragment:

Ze wszystkich sił: estetycznych, fizjologicznych, psychicznych, intelektualnych, kosmicznych i nieokreślonych, niepostrzeżenie, wyrafinowanie, delikatnie, dyskretnie i przemyślnie wabiły samców[2].

Wypowiedzi niektórych bohaterów brzmiały sztucznie, tak jakby osoby te nie rozmawiały, lecz odczytywały z kartki wymyślny tekst. Wicherki na głowie porusza im wiatr historii i kuszący los. Chyba że posmarowali włosy żelem pierworodnej klęski[3] – tak w prywatnej rozmowie mówi jedna z postaci do Henryka. 

Niektóre sceny ukazujące absurdalność życia w Polsce są przejaskrawione. U Polkowskiego w Urzędzie Stanu Cywilnego petentów przyjmuje urzędniczka... bez majtek. Wiem, prześwituje, ale pan kierownik nie lubi, jak się nosi majtki[4] – wyjaśnia interesantom. Na biurku kierownika tego urzędu leży koronkowy biustonosz. Kiedy wszedł klient, kierownik ni stąd, ni zowąd rozpoczął długą przemowę na temat sytuacji Polski, a bieliznę schował dopiero wtedy, gdy wygłosił swoją perorę. 

Nie przekonał mnie też opis rozprawy sądowej. Dlaczego sędzina wygłasza uwagi w stylu: Żadnej godności w tych Polakach[5]? Dlaczego nie umie poprawnie posługiwać się polskim językiem? Co oskarżony pił przed wsiąściem, zanim oskarżony wsiadł do auta w stanie nietrzeźwym z powodu, że tak powiem, prawda...[6] – oto przykład wypowiedzi pani sędziny.

Podsumowując, napiszę, że „Ślady krwi” Polkowskiego to powieść przeciętna. Przeczytać można, ale nie trzeba oczekiwać literackiej uczty.

---

[1] Polkowski Jan, „Ślady krwi”, Wydawnictwo M, 2013, str. 223.

[2] Tamże, str. 153.

[3] Tamże, str. 182.

[4] Tamże, str. 136.

[5] Tamże, str. 129.

[6] Tamże, str. 127.

Książkę otrzymałam od wydawnictwa M. Dziękuję.