„Pewien mężczyzna” Keiichirō Hirano

Niejeden z nas od czasu do czasu marzy, by porzucić swoją dotychczasową egzystencję i wyjechać gdzieś daleko, zmienić nazwisko, zaistnieć w nowym środowisku. Takie pragnienia są całkiem naturalne; los dał nam przecież tylko jedno życie, które często nie przebiega tak, jakbyśmy sobie tego życzyli. Jednak większość ludzi poprzestaje na snuciu marzeń, mało kto próbuje je realizować. Zresztą w dwudziestym pierwszym wieku byłoby to bardzo trudne. Śmiałek musiałby znać osobę z półświatka, która pomogłaby mu zdobyć fałszywe dokumenty i podpowiedziała, jak wykorzystywać luki w prawie i unikać zdemaskowania, poza tym powinien cechować się bezwzględnością, bo przecież zmieniając tożsamość, zawsze się kogoś porzuca, kogoś okłamuje, kogoś rani.

Tak właśnie postąpił tytułowy mężczyzna z powieści Keiichirō Hirano. Przedstawił się jako Daisuke, poślubił rozwódkę Rie, został ojcem. A kiedy po kilku latach zginął w wypadku, wdowa odkryła, że nie był tym, za kogo się podawał. Jak wobec tego brzmiało jego prawdziwe nazwisko? Dlaczego kłamał? Ponieważ policja sprawia wrażenie nieudolnej, Rie prosi o pomoc znajomego prawnika. Prawnik ten, mieszkający w Jokohamie młody mężczyzna o imieniu Kido, to obok Rie drugi najważniejszy bohater powieści. Oboje są spokojnymi, dobrymi ludźmi. Ona stara się jak najlepiej wychowywać dzieci i nie obwiniać pochopnie zmarłego męża, pamiętać, że przez tych kilka wspólnych lat byli szczęśliwi; skoro ją okłamał, najwidoczniej miał jakiś bardzo ważny powód. Z kolei Kido udziela bezpłatnej pomocy prawnej ofiarom tsunami. Przyjąwszy zlecenie od Rie, bardzo się angażuje w rozwiązanie zagadki. Zmarły mężczyzna coraz mocniej go intryguje. Kim był? Bo raczej nie szpiegiem, skoro zamieszkał w miejscowości, w której nic się nie dzieje, i pracował przy wyrębie lasu. A może popełnił jakieś przestępstwo i uciekał przed karą? I gdzie jest prawdziwy Daisuke? Pytania się mnożą, Kido rozmyśla nad nimi nawet w godzinach przeznaczonych na życie prywatne i w jakiś mglisty sposób zazdrości ludziom, którzy mają odwagę podszywać się pod innych.

Motyw zmiany tożsamości pojawia się najczęściej w literaturze spod znaku rozrywki i sensacji, tymczasem „Pewien mężczyzna” to solidna powieść psychologiczno-obyczajowa. Autor nie spłyca tematu głównego, pokazuje, dzięki jakim lukom prawnym zmarły mąż Rie mógł podawać się za kogoś innego, naświetla też koszmarną sytuację rodzin takich oszustów. Bohaterka musi zmagać się nie tylko z rozpaczą i wątpliwościami, czy miłość pomiędzy nią a tajemniczym mężczyzną nie była iluzją, ale również z problemami prawnymi. Jej córeczka, która urodziła się w trakcie trwania małżeństwa, zostaje teraz uznana za dziecko nieślubne. Keiichirō Hirano docieka też, z jakich przyczyn ludzie zmieniają tożsamość, bo oczywiście nie wszyscy są kryminalistami chcącymi uciec przed karą. Bywa też, że człowiek robi to z rozpaczy, w desperackiej nadziei, że przerwie ciąg spadających na niego nieszczęść. „Tymczasem wielkie nieszczęścia (...) mają w sobie coś z bezdomnego psa, który uporczywie, kolejny raz podąża za tą samą osobą”*. 

Poza tym jest to ciekawa powieść o  życiu we współczesnej Japonii, o problemach małżeńskich, o utracie dziecka (jedna z postaci nie umie sobie darować, że zgodziła się na terapię, która jej umierającemu synkowi przysporzyła wielu cierpień), a także o ksenofobii. Kido ma koreańskich przodków, ale nawet nie myśli o swoim pochodzeniu, dopóki ktoś nie zamieszcza w internecie jego zdjęcia z dopiskiem, że to zainichi, i w efekcie pod fotografią pojawia się mnóstwo hejtu. Adwokat zauważa wiele innych oznak narastającej nienawiści pomiędzy narodem japońskim a koreańskim – i zaczyna się bać.

---
* Keiichirō Hirano, „Pewien mężczyzna”, przeł. Katarzyna Sonnenberg-Musiał, Czytelnik, 2022, s. 16.