„Sprawa Ewy Moreno” Håkan Nesser

„Sprawa Ewy Moreno” Håkana Nessera jest ósmą częścią cyklu o policjantach z Maardam. Tytułowa bohaterka właśnie rozpoczyna urlop, jednak nie może spędzić go w spokoju, bo nie dość, że musi przesłuchiwać pewnego aresztanta, to jeszcze zaczyna interesować się zaginięciem Mikaeli. Dziewczyna ta w dniu osiemnastych urodzin otrzymała informację, że jej biologiczny ojciec popełnił kiedyś coś strasznego i przebywa w zakładzie psychiatrycznym. Wstrząśnięta, postanawia poznać tatę. Jedzie tym samym pociągiem, co pani inspektor, i zwierza się jej ze swoich zmartwień. Po wizycie w lokalnym wariatkowie przepada bez wieści. Trochę z sympatii dla nastolatki, a trochę dlatego, że miejscowy komendant nie spieszy się z wszczęciem poszukiwań, Ewa zaczyna prowadzić własne tajne śledztwo. A nie jest to łatwe, gdyż nie ma wglądu w protokoły przesłuchań ani żadne inne dokumenty. 

Dużo miejsca w tej powieści zajmują opisy życia Ewy. Policjantka spędza lato nad morzem, w towarzystwie Mikaela (o początkach tej znajomości można poczytać w „Karambolu”). Teraz poznają się bliżej, on wyznaje jej miłość, Ewa zaś pozostaje chłodna i niezdecydowana. Zastanawia się, czy w jej wieku, a ma trzydzieści dwa lata, można jeszcze mieć chłopaka i zakładać rodzinę. Czy praca w policji nie będzie kolidowała z obowiązkami żony i matki? I jaki naprawdę jest Mikael? Na razie wiadomo o nim niewiele, tyle tylko, że dobrze gotuje i pracuje w opiece społecznej. Na pewno ukrywa jakieś wady, ale jakie? Zamiast odpoczywać, Ewa rozmyśla i ciągle gdzieś biega, zostawiając swojego chłopaka samego. Można odnieść wrażenie, że przymus wyjaśnienia kryminalnej sprawy, na której trop wpadła, jest silniejszy niż rozsądek i chęć zaznania przyjemności. 

Kolejny ważny temat to nierzetelność i dwulicowość policjantów. Jeden z nich, Vrommel, ukrywa ważne informacje i na wszelkie sposoby utrudnia pracę tym na niższym stanowisku.Trzeba wiele sprytu i odwagi, by przebić się przez jego opór i dokopać do prawdy. Inny z kolei policjant, mieszkający w Maardam, podobno wykorzystuje seksualnie dzieci. W chwili rozpoczęcia akcji Ewa otrzymuje właśnie taką wiadomość i usilnie zaczyna się zastanawiać, o kogo może chodzić. O Reinharta? Rootha? Münstera? DeBriesa? A może o samego Van Veeterena? Ewa wszystkich szanowała i choć właściwie nie wierzy w te plotki, w mig traci zaufanie do kolegów. Czuje, że nie będzie mogła z nimi pracować i patrzeć im w oczy, dopóki nie pozna prawdy. Wie też, że musi być dyskretna, nie ma w końcu żadnej pewności, że informator nie skłamał, a niesłuszne oskarżenie, szczególnie o przestępstwo tak napiętnowane społecznie jak pedofilia, już niejednemu mężczyźnie zniszczyło życie. 

„Sprawa Ewy Moreno” to jedna z lepszych części serii, z trzymajacą w napięciu intrygą, z mocnym zakończeniem, z pogłębionymi psychologicznie, ciekawymi postaciami. Oprócz Ewy i Mikaela w powieści pojawiają się puszczalska Winnie, jej chłopak, niechlujna alkoholiczka, nieuczciwy komendant, rezolutna dziennikarka z córką, zrozpaczona nastolatka chcąca poznać tajemnice rodzinne, a także mężczyzna, który za chwilę namiętności płaci niesamowicie wysoką cenę. A na kilku ostatnich stronach pojawia się Van Veeteren we własnej osobie. Jedna z postaci dla dobra rodziny zdobywa się na ogromne poświęcenie, inne są egoistami i nie przejmują się tym, że przez ich kłamstwa lub przemilczenia niewinna osoba będzie cierpieć. Jak we wszystkich częściach cyklu, tak i w tej policjanci dużo myślą, formułują ciekawe uwagi. Reinhart mówi na przykład: „Człowiek to zwierzę z bardzo brudną duszą. Ale umiejące cholernie łatwo ją czyścić”. Zakończenie powieści jest zaskakujące, a zarazem, jak to często bywa u Nessera, kontrowersyjne, gdyż policjanci sprzyjają niektórym osobom mającym na koncie przestępstwo i dla ich dobra postanawiają to i owo przemilczeć, słowem, sami decydują, co jest sprawiedliwe, a co nie. 

---

Håkan Nesser, „Sprawa Ewy Moreno”, przeł. Paweł Pollak, Jacek Santorski & Co., 2004