„Drewniaki” Maria Siedmiograj

„Drewniaki” Marii Siedmiograj to zbiorek opowiadań napisanych gwarą i ukazujących wieś z czasów PRL-u oraz smutki starych ludzi. Wiekowi bohaterowie tracą władzę w nogach, są głodzeni i wykorzystywani przez niewdzięczne dzieci, tęsknią za domem rodzinnym i zmarłym małżonkiem. Widać, że autorka rozumie staruszków i żałuje ich. I pamięta dawną wieś – tę bez telewizorów, łazienek i samochodów.

Ciekawa rzecz, że niemal wszystkie synowe są nikczemne i skąpe, zaś ich teściowe – potulne, oddane dzieciom. Starają się nie dostrzegać egoizmu młodych i łagodzić konflikty. Chętnie pomagają innym: małżeństwo z  „Drewniaków” wzięło na wychowanie maltretowaną przez rodziców Antośkę. Jedynie bohater „Jego syna” postępuje egoistycznie – wyrzeka się na przykład jednego z dzieci.

Poniżej kilka słów o najciekawszych z opowiadań:

„Różaniec Pelagii”. Stara Pelagia dostaje tak mało jedzenia, że nieraz nie może zasnąć z głodu, i wciąż jest przez synową zmuszana do pracy ponad siły. W dniu, kiedy toczy się akcja, wyjątkowo została sama w domu. Przeczuwa, że przyjdzie do niej gość. Kim on będzie?

„Inne niebo”. Mieszkający u syna w mieście Jędrzej nie czuje się szczęśliwy. Tęskni za przyrodą, mlekiem prosto od krowy, rozmowami z sąsiadami. W końcu, zdesperowany, postanawia pieszo iść do domu, gdzie się wychował i gdzie obecnie gospodaruje syn i zachłanna synowa. 

„Usychająca jabłoń”. Sąsiadki przestrzegały Jakubową przed opuszczeniem rodzinnej wsi, a mąż, zanim umarł, zaklinał: „Nie sprzedawaj ani domu, ani sadu. (...) Póki ten dom stać będzie, póty nawet w najgorszym czasie będziesz się czuła mocna i bezpieczna”[1]. Staruszka jednak zapomniała, że starych drzew nie powinno się przesadzać, i uległa namowom syna...

„Babcia Jadamowa”. Piękną dziewczynę zmuszono do poślubienia majętnego, lecz okrutnego wdowca. Przez jego lekkomyślność została kaleką. Przez kilkadziesiąt lat musiała się z nim się męczyć, a kiedy umarł, jej życie jeszcze bardziej się pogorszyło. Bo oto synowa nabrała odwagi i zaczęła się nad nią znęcać. Obolała, nieszczęśliwa staruszka coraz częściej wspomina dzieciństwo.

„Matczyny chleb”. To opowiadanie ma zaskakujące, poruszające zakończenie. Staruszka co tydzień piecze chleb i zawozi do miasta ukochanemu Franusiowi. Zawsze go wyróżniała, inwestowała w niego kosztem córek, które czują teraz do niej żal i domagają się podziału majątku. 

„Zajunc”. Bohater od tygodnia nie wstaje z powodu bólu nóg. Cierpienie znosi ze spokojem, docenia, że dzieci dały mu wygodne łóżko i pierzynę. Nie podoba mu się tylko, że wezwały lekarza, i nie pozwala sobie robić zastrzyków, bo „chce przed Panem Bogiem stanąć cały, a nie podziurawiony”[2]. Leżąc, wraca wspomnieniami do dzieciństwa, kiedy mieszkał w jednej izbie z krową i kurami. 

„Powrót”. Andrzej mieszka w mieście wraz z żoną, która nie pozwala mu odwiedzać rodzinnego domu. Pewnego razu otrzymał list z informacją, że ojciec źle się czuje. Historia Andrzeja, kochającego wieś, rodziców i umiejącego się sprzeciwić złej żonie, to chyba najładniejsze opowiadanie z tego zbiorku. 

Moja ocena: 4/6.

---

[1] Maria Siedmiograj, „Drewniaki”, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1980, str. 71.

[2] Tamże, str. 143.