„Macochy” Danuta Awolusi

Danutę Awolusi kojarzę jako osobę, która schudła aż siedemdziesiąt kilogramów – i zdołała tę wagę utrzymać! Jest to na pewno wielkie osiągnięcie, bo mało komu udaje się wyjść z otyłości, i to bez operacji bariatrycznej. Ale dbanie o prawidłowe BMI to nie jedyna pasja Awolusi; pisuje ona też powieści. Jedną z nich, zatytułowaną „Macochy”, miałam niedawno okazję przeczytać. 

Bohaterkami są dwie siostry, Nadia i Anita, nienawidzące się wzajemnie tak bardzo, że kiedy przypadkowo trafiają na to samo spotkanie grupy Macochy Polska, dostają białej gorączki. Żadna z nich nie zamierza zrezygnować ze spotkań, żadna też nie ma chęci w obecności siostry opowiadać o swoich niepowodzeniach i słabościach. Tymczasem obie mają taki sam problem, związały się mianowicie z kawalerem z odzysku. Wolałyby zapewne, by mężczyzna wniósł do nowej rodziny jakieś dobra materialne, tymczasem on wniósł... „bachora”. Zarówno Anita, jak i Nadia miały zamiar żyć z tymi cudzymi dziećmi w zgodzie, jednak już podczas pierwszego spotkania uznały, że to ponad ich siły, bo Klaudii i Leosia polubić się po prostu nie da.

Jak wyglądały owe pierwsze spotkania? Otóż kiedy Klaudia, mająca wtedy osiem lat, zawitała do mieszkania Nadii, ubrana była w spłowiałą bluzę, miała nadwagę, a jej przetłuszczone włosy „błyszczały, jakby natarła je masłem”. Gdy ojciec (pod wpływem nalegań Nadii) zapędził ją do kąpieli, „wszystko wokół płynęło, a wannę okalały kłęby długich, kasztanowych włosów”. Na domiar złego dziewczynka „żarła wszystko, co miała przed oczami”. Z kolei Leoś wyglądał na opóźnionego w rozwoju, „nos miał cały w smarkach, wokół ust widniały ślady czekolady”. Potem się okazało, że „w nosie zawsze miał jakąś kozę” i choć ukończył już pięć lat, nie potrafił używać papieru toaletowego.

Anita o Leosiu

Szkoda, że autorka nadała tym dzieciom tyle odrażających cech, ile tylko zdołała wymyślić. Być może chciała w ten sposób sprawić, by czytelnik nie potępiał Anity i Nadii? Nie wiem, w każdym razie mnie te siostry wydały się wyjątkowo prostackie, antypatyczne i głupie, szczególnie Anita, która w dniu ślubu cieszy się: „Mam męża, a więc coś mi się w życiu udało”...

W recenzji, która zachęciła mnie do sięgnięcia po „Macochy”, wyczytałam, że tworzone przez Awolusi „sytuacje są bardzo realne, przedstawione niebanalnie”. Cóż, a ja uważam, że najsłabszym punktem książki jest właśnie brak realności. Mamy na przykład rok 2016, marzec. Nadia zarządza, by Klaudia wyjechała nad morze. A co ze szkołą? Ależ to żaden problem: „Klaudia ma teraz poważne problemy z rówieśnikami. Każdy lekarz bez problemu wypisze jej zwolnienie do końca roku”. Taaa. Lekarz doradziłby raczej wizytę u psychologa i rozmowę z wychowawcą, a zwolnienia by nie dał, bo niby na jakiej podstawie? Że uczeń ma problemy z rówieśnikami? A co to za choroba? Poza tym w roku 2016 nie były potrzebne zwolnienia od lekarza, rodzic sam usprawiedliwiał nieobecności.

Kolejny przykład: bardzo surowi rodzice, lekarze, zawożą nieletnią córkę pod dom jakiejś terapeutki, której nigdy nie widzieli na oczy, czekają na córkę w samochodzie i przez dwa lata terapii ani razu nie próbują zobaczyć tej terapeutki, zapytać o efekty terapii, zapłacić (rzecz dzieje się pod koniec dwudziestego wieku, kiedy bankowość elektroniczna dopiero raczkowała). 

I trzeci przykład: pewna rozrywkowa trzynastolatka zachodzi w ciążę. Rodzice załatwiają aborcję, tymczasem dziewczynka postanawia urodzić dziecko. Parę dni później dochodzi do poronienia. Po kilkunastu latach ta niedoszła matka wyznaje: „Często wracam myślą do momentu, kiedy straciłam dziecko. I zastanawiam się, co by było, gdybym urodziła. Czy oddałabym je, jak planowałam? A może miałabym teraz śliczną córeczkę albo synka?”. Hmm, po pierwsze trudno uwierzyć, by nastolatka aż tak tęskniła za nienarodzonym dzieckiem i po latach żałowała ciąży, w której była zaledwie przez kilka dni, po drugie jakim cudem mogłaby zachować to dziecko bądź decydować o jego losach, skoro w Polsce czternastolatki nie mogą mieć władzy rodzicielskiej?

Podsumowując, Danuta Awolusi niekiedy traci kontakt z rzeczywistością i tworzy sytuacje, w które nie sposób uwierzyć. Ani wątek „utraty dziecka” nie jest wiarygodny, ani zachowanie rodziców anorektyczki, ani zakończenie, ani też nagła przyjaźń pomiędzy skonfliktowanymi postaciami. Poza tym niektóre rozdziały są zbyt łopatologiczne (te z punktu widzenia Leosia), przydałoby się trochę subtelności. Ale muszę przyznać, że w tej książce znalazłam również sceny napisane ładnie i przekonująco (na przykład wizyta Anity u matki Leosia), świadczące o tym, że autorka ma talent i mogłaby tworzyć naprawdę dobre powieści. Do języka zastrzeżeń nie mam, jest wprawdzie prosty, ale jednocześnie poprawny, zwięzły i dość obrazowy.

Moja ocena: 3/6. 

---
Źródło cytatów:  Danuta Awolusi, „Macochy”, Prószyński i S-ka, 2019