„Mgła” Kaja Malanowska

„Mgła” Kai Malanowskiej to liczący około siedemset stron kryminał z mocno rozbudowanym tłem obyczajowym i psychologicznym. W chwili, gdy zaczyna się akcja, ktoś zabił młodą kobietę o imieniu Zofia. Ponieważ w jej mieszkaniu zostały wartościowe przedmioty, najprawdopodobniej nie był to napad na tle rabunkowym. Może więc morderca znał ofiarę i zamordował ją z konkretnego powodu, na przykład z zemsty? Zofia zajmowała się czymś, co denerwowało wielu Polaków, a mianowicie pomagała uchodźcom z Czeczenii. W życiu prywatnym raczej nie była szczęśliwa. Rok temu mężczyzna, którego kochała, wstąpił do seminarium. Powstałą w ten sposób pustkę próbowała zapełnić spotkaniami z chorym psychicznie chłopakiem, ale dość szybko go porzuciła. 

Śledztwo prowadzą Marcin Sawicki i Ada Rochniewicz. On to brutal, prostak, homofob, rasista, słowem – wstrętny typ. O wiele milszą i ciekawszą postacią jest Ada. Ma około czterdzieści lat, mieszka samotnie.  Koledzy z pracy, zbulwersowani faktem, że w szeregi policji wstąpiła kobieta, traktują ją bardzo źle – wyzywają, podejrzewają o donosicielstwo i brak kompetencji. Ada stara się ignorować chamstwo i nie dać wytrącić z równowagi. Jej cechą szczególną jest silnie rozwinięta intuicja. Miewa dziwne sny, podczas których koszmary i wspomnienia mieszają się z wizjami zawierającymi wskazówki co do wydarzeń z przyszłości. Ale niestety nie potrafi zinterpretować tych snów i odróżnić, co jest elementem proroczym, a co nie. Gdyby potrafiła, mogłaby zapobiec wielu nieszczęściom. W niczym więc ta umiejętność jej nie pomaga, wprost przeciwnie, męczy ją i dezorientuje.

Wśród policjantów przeważąją seksiści i lubujące się w agresji chamy. Przesłuchanie uchodźcy z Gruzji wygląda następująco: obcokrajowiec nazywany jest brudasem, czarnym zasrańcem, tępym dzikusem itd. Przemoc słowna to jeszcze nic. „Mili” policjanci kopią go, rzucają na podłogę, zmuszają do zdjęcia spodni i majtek, zamierzają bić pałką w najwrażliwsze u mężczyzny miejsce. Adę, która odważnie staje w obronie katowanego, wyzywają. Jeden z pracowników komendy okazuje się gwałcicielem i szantażystą. Po ujawnieniu tych przestępstw przełożeni przenoszą go w inne miejsce, uważając taką karę za wystarczającą. Jeśli do tego dodać, że patolog to zboczeniec podniecający się widokiem nagich zwłok, a prokurator – nieuczciwy karierowicz, wychodzi na to, że Malanowska maluje wyjątkowo nieprzyjemny obraz ludzi czuwających nad bezpieczeństwem warszawiaków.

Ta ciekawa powieść ma kilka drobnych wad. Za dużo w niej wzmianek o tytułowej mgle oraz o ptakach mijanych przez bohaterów. Pierwsza zbrodnia opisana została bez polotu, zdawkowo; trudno uwierzyć, by uderzana młotkiem Zofia nie czuła bólu ani strachu. Otrzymujemy informację o imprezie z okazji szóstych urodzin córeczki Sawickiego, po czym, po upływie kilku dni od urodzin, ta sama dziewczynka zostaje przez narratora nazwana pięciolatką*.

O Kai Malanowskiej, skarżącej się kiedyś na małe zarobki pisarzy, słyszał chyba każdy bloger, autor i poszukiwacz sensacji, ale mało kto sięgnął po jej książkę. Jeśli o mnie chodzi, żałuję, że sięgnęłam dopiero teraz. „Mgłę” oceniam wysoko. Podoba mi się styl Malanowskiej, jej bogate słownictwo, umiejętność obrazowego pisania i pogłębiania postaci. Ciekawiły mnie problemy młodego schizofrenika, sny Ady, tajemnice żony Sawickiego, a przede wszystkim wątki przedstawiające życie uchodźców, których autorka ani nie wyidealizowała, ani nie odmalowała w zbyt ciemnych barwach.

Moja ocena: 5/6.

---
* Kaja Malanowska, „Mgła”, Znak Literanova, 2015, s. 540.