„Sobota” Dina Kalinowska

„Sobota” to urocza powieść o emerytach mieszkających w Odessie. Żyją sobie oni spokojnie, Monia pielęgnuje chorą żonę Klarę, Rebeka wciąż sprząta, jej mąż Saul, by uniknąć trzepania dywanów, chroni się u swej siostry Marii, a Maria marzy o zobaczeniu Griszy, w którym kochała się jako młoda dziewczyna. W wieku szesnastu lat Grisza został pobity lejcami przez starszego brata Monię. To wydarzenie tak nim wstrząsnęło, że uciekł do Turcji, a stamtąd do Ameryki. Bliscy nigdy już go nie zobaczyli. Matka chłopców z rozpaczy rozchorowała się i zmarła. Monia, z którego winy Grisza uciekł, tak się przeraził skutków swojej brutalności, że nigdy już nikogo nie uderzył i nawet nie dotykał własnej córki Gutoczki, obawiając się, że zrobi jej coś złego.

A teraz Grisza przysłał list, że niedługo przyjedzie. Zobaczą go po pięćdziesięciu sześciu latach! Poznają jego losy, powspominają młodość, zapytają, dlaczego nie dawał znaku życia, wybaczą sobie lub nie. Prawie wszyscy krewni oprócz syna Moni, który jako wojskowy obawia się, że kuzyn zza oceanu przeszkodzi mu w karierze, czują ogromne wzruszenie i zaczynają przygotowania do spotkania.

Bohaterowie „Soboty” są Żydami, ale żyją jak Rosjanie, nie odróżniają się od nich. Autorka rzadko wspomina o antysemityzmie i pogromach, temat ten prawie nie został poruszony. Powieść wzbogacają opisy spacerów po Odessie, pięknym mieście, o którym obecnie dużo się mówi w związku z sytuacją polityczną. W książce mamy Odessę z początku lat sześćdziesiątych. Saul spaceruje portowymi uliczkami, jeździ tramwajem, podziwia Filharmonię Państwową. „Sobotę” przyjemnie się czyta, nawet sceny pozornie nudne, takie jak sprzątanie mieszkania, wizyty u krewnych czy sprzeczki Saula z despotyczną żoną, Dina Kalinowska opisała w bardzo zajmujący sposób. Autorce udało się pokazać, jak wiele uczuć kryją w swoich sercach starzy ludzie, jak bardzo skłonni są do wzruszeń, płaczu i radości. Jest to jedna z najciekawszych książek o emerytach, jakie czytałam.

Moja ocena: 5/6.

---
Dina Kalinowska, „Sobota” („O cуббoтa”), przeł. Marta Okołów-Podhorska, PIW, 1984.