„Wynik negatywny” Karina Sawaryna

Przeczytawszy dwie powieści wydane przez ArtRage i mnóstwo pochwał tego wydawnictwa, nabrałam przekonania, że publikuje ono jedynie utwory z wyższej półki, ambitne, warte uwagi. Mocno się więc zdziwiłam, kiedy sięgnęłam po „Wynik negatywny” Kariny Sawaryny, bo to książczyna mało ciekawa, żenująco monotematyczna, kierowana chyba jedynie do osób, które za główny cel życia uważają płodzenie dzieci. 

Narratorka ma na imię Chrustalina. Urodziła się na wsi, mieszka w Kijowie. Ma bardzo miłego męża Dimę (który wydał mi się bezbarwny i wyidealizowany). Wychowana w przekonaniu, że kobieta powinna szybko wyjść za mąż i urodzić gromadkę dzieciaczków, nigdy nie zdołała się od tego sposobu myślenia oderwać. Chce zajść w ciążę, wstawiać do internetu zdjęcia rosnącego brzuszka i zbierać gratulacje. Tymczasem mijają miesiące, a niemowlaka jak nie było, tak nie ma. Młoda Ukrainka nie umie radzić sobie ani z natrętnymi pytaniami o potomstwo, ani z widokiem szczęśliwszych koleżanek. Staje się coraz bardziej zawstydzona, zazdrosna, spięta i antypatyczna. Zaczyna odwiedzać lekarzy i znachorów, poddaje się różnym zabiegom – jednego dnia jest to in vitro, drugiego przystawianie pijawek do brzucha. Raz coś mądrego, innym razem idiotycznego.

Cała powieść koncentruje się na opisach walki z bezpłodnością oraz pogarszającego się stanu psychicznego bohaterki, która uważa się za pustą, gorszą, poszkodowaną przez los. Tła społecznego w „Wyniku negatywnym” jest niewiele, a o wojnie narratorka niemal w ogóle nie wspomina, ma ją w głębokim poważaniu. Bo co tam śmierć „paru” ludzi i krwawiąca Ukraina w porównaniu z tragedią, jaką jest bezpłodność! Nawet wiadomość, że w Donbasie zginął ktoś znajomy, nie skłania bohaterki do choćby kilkuminutowych przemyśleń. Wynalazła zresztą świetny sposób na odcięcie się od znajomych, którzy chcieliby zanudzać innych tematami wojennymi: „Ukryłam aktualności od osób, które postują o polityce lub innych nieprzyjemnych sprawach” (s. 209). 

Nasza Chrustalina nie ma zbyt wiele empatii. Chwali się faktem, że nie odwracała wzroku, kiedy na wsi odrąbywano łeb kogutowi albo topiono kocięta i szczenięta.  

Karina Sawaryna zastosowała narrację pierwszoosobową, co uważam za zły pomysł, gdyż głupiutka bohaterka i narracja pierwszoosobowa nie idą ze sobą w parze. Chrustalina ma wąskie horyzonty myślowe i do tego jest niesamowicie egocentryczna, więc ogranicza się do tematów związanych z płodnością, opisów peelingu oraz „arcyciekawych” informacji, ile komentarzy i serduszek zebrał ten czy inny wpis na Facebooku. Przy narracji trzecioosobowej autorka mogłaby jakoś wzbogacić i pogłębić książkę, pokazać, co myślał i czuł mąż Chrustaliny, nakreślić tło społeczne, pozwolić czytelnikowi odetchnąć od tych ciągłych biadoleń bezdzietnej nieszczęśnicy.

Podsumowując, choć jest w tej powieści kilka dobrych scen, a zakończenie wzrusza, to jednak całość wypada dość słabo. Nie umiałam zrozumieć zafiksowania bohaterki na punkcie ciąży, jej uzależnienia od social mediów, obojętności na wojnę. Brakowało mi w tej książce głębi, urozmaicenia fabuły; zdumiał i zniesmaczył mnie rozdział trzynasty. Autorka opisuje w nim spotkanie członkiń klubu książki. Liczyłam więc na to, że pojawią się jakieś fragmenty dyskusji, tymczasem nic z tych rzeczy, nie poznałam nawet tytułu omawianej powieści. W zamian autorka uraczyła mnie informacjami, co klubowiczki zamawiają sobie do picia i ile z nich aktualnie jest w ciąży... 

Kilka cytatów:

„Nienawidzę takich wyrodnych matek. Zawsze miałam ochotę je potopić, jak zbędne kocięta w wiadrze” (s. 108).

„Nie wyobrażam sobie, nie chcę sobie wyobrażać życia bez dzieci. Co ja wtedy z tym życiem zrobię?” (s. 112).

„Smarowałam masłem kromkę chleba, a gołębie zasrywały mi świat za oknem” (s. 107).

„Czy ktokolwiek będzie mnie wspominać? Co będą mówić? Żyła sobie kobieta, która nie mogła zajść w ciążę, aż umarła” (s. 104). 

Moja ocena: 3/6.

---

Karina Sawaryna, „Wynik negatywny”, ArtRage, 2025