„Perfekcyjny świat Miwako Sumidy” Clarissa Goenawan

Młodziutka Miwako Sumida, bohaterka powieści Clarissy Goenawan, popełniła samobójstwo. Zostawiła po sobie kotkę Tamę, garstkę przyjaciół i zakochanego w niej chłopaka o imieniu Ryusei. Wyglądała na spokojną, ale najwidoczniej coś ją bardzo dręczyło, skoro zdecydowała się na tak desperacki krok. Ryusei miał wrażenie, że dziewczynie na nim zależy, jednak kiedy proponował chodzenie, odmawiała. Dlaczego? I dlaczego tak nagle wzięła urlop dziekański i wyjechała z Tokio?

Chłopak nie po raz pierwszy przeżywa utratę bliskiej osoby. Gdy był mały, w wypadku zginęli jego rodzice. Podobnie jak wtedy, tak i teraz telefon z policji odbiera jego starsza o osiem lat siostra Fumi i to na niej spoczywa obowiązek przekazania bratu tragicznych wieści, a także pilnowania, by żałoba go nie przytłoczyła. Fumi jest bardzo opiekuńcza: gdy tylko uzyskała pełnoletność, zabrała Ryuseiego z sierocińca i od tamtej pory ciężko pracuje, by zarobić na nich oboje oraz nazbierać na pewną operację. W dzień wykonuje prace malarskie, na przykład murale, a nocą dorabia w sposób, którego nieco się wstydzi, ale który dostarcza jej całkiem sporo gotówki. 

Śmierć Miwako wywarła ogromny wpływ na życie Ryuseiego, Chie oraz Fumi. Rodzeństwo znało zmarłą około roku, Chie, jej przyjaciółka, nieco dłużej. Wszystkie te postacie są miłe, godne podziwu. Ryusei kocha Miwako, choć niektórzy dziwią się, że tak przystojny chłopak jak on nie znalazł ładniejszej dziewczyny. Ale jego pociągała właśnie ta poważna okularnica. Jak mówi, „Wygląd zewnętrzny to nie wszystko. Naprawdę, może w ogóle nie mieć znaczenia, kiedy już kogoś poznasz”. Fumi poświęca się dla brata, a on to docenia. Pomiędzy rodzeństwem nie ma żadnych pretensji ani konfliktów. Z kolei życzliwa Chie nawet po śmierci Miwako nie chce zdradzić jej tajemnic, przejawiając wyjątkową dyskrecję.

Wśród postaci znajduje się transseksualista, jednak autorka nie rozwodzi się nad jego problemami i szczegółami intymnego życia. W sumie szkoda, bo ciekawie byłoby poczytać, co Japonia ma do zaoferowania takim osobom. Wątek ten sprawia wrażenie wrzuconego do książki tylko po to, by dodać jej atrakcyjności i zwiększyć liczbę trudnych tematów. Z o wiele większą wnikliwością autorka napisała o przemocy w szkołach, aborcji, anonimowych pamiętnikach oraz o pracy hostessy. Okazuje się, że w Kraju Kwitnącej Wiśni zajęcie to wygląda nieco inaczej niż u nas. Tam hostessa pracuje tylko nocami, musi pić dużo alkoholu i spełniać wszystkie życzenia klienta. Nowym pracownicom nieraz każe się wychodzić na ulice, by tam szukały mężczyzn i przyprowadzały ich do klubu.

Akcja powieści toczy się około roku 1989 częściowo w Tokio, a częściowo w położonej wysoko w górach wsi, w której Miwako spędziła ostatnie tygodnie życia. Wieś ta sprawia wrażenie spokojnej, nieskażonej cywilizacją i według wierzeń okolicznej ludności jest „zupełnie innym wszechświatem z osobną linią czasu”.

Podsumowując, „Perfekcyjny świat Miwako Sumidy” to wzruszająca i bardzo ciekawa powieść o samobójstwie, żałobie, tajemnicach, rozbitej rodzinie, dziewczęcej przyjaźni, miłości między rodzeństwem, wyrzutach sumienia, a także o tym, jak do świata realnego przenika świat duchów. Wątek nadnaturalny zajmuje w tej książce niemało miejsca. Autorka pisze subtelnie, z elegancką prostotą, a na końcu wyjaśnia wszystkie zagadki. Czytelnik zostaje z uczuciem, że rozumie decyzję Miwako. Problemy, z którymi się zmagała, rzeczywiście ją przerosły. Beznadziejne położenie dziewczyny pogłębiał fakt, że z natury była skryta, nie potrafiła się zwierzać ani prosić o pomoc. Wolała udawać, że wszystko wokół niej jest tak idealne jak w romansach, które namiętnie czytywała. Podobną skłonność przejawia zresztą Fumi – kiedy pada ofiarą przemocy, wstydzi się komukolwiek o tym powiedzieć.

Moja ocena: 5/6.

---
Clarissa Goenawan, „Perfekcyjny świat Miwako Sumidy”, przeł. Magdalena Rabsztyn-Anioł, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, 2020