„Walet Pik” Joyce Carol Oates

Narratorem „Waleta Pik” Joyce Carol Oates jest pięćdziesięciokilkuletni Andrew J. Rush, dość sławny pisarz, uwielbiający siedzieć przy biurku po dziesięć godzin dziennie i tworzyć łagodne kryminały z pozytywnymi zakończeniami. Jego żona i dzieci nie wiedzą, że posługując się pseudonimem Walet Pik, wydaje też o wiele brutalniejsze, krwawe thrillery. Nie robi tego dla pieniędzy, bo tych mu nie brakuje, po prostu nie chce, by jego nazwisko łączono z literaturą pełną przemocy. W epoce internetu trudno utrzymać tajemnicę, ale jakoś mu się to udaje. Żyje sobie spokojnie aż do czasu, kiedy pewna kobieta oskarża go o plagiat. Strach przed utratą dobrego imienia i gniew powodują, że bohater zaczyna dopuszczać do głosu instynkty, które starał się w sobie dusić i ukrywać. Czy zdoła oprzeć się złym podszeptom? Która strona jego jaźni wygra, ta kulturalna czy mroczna, mściwa?

„Walet Pik” nie jest powieścią psychologiczną, to raczej wciągający thriller. Akcja toczy się szybko, pojawiają się sceny, które mają niepokoić czy nawet przerażać. Narrator często wprowadza czytelnika w błąd, przedstawia siebie jako dobrodusznego człowieka, a to nieprawda. Udaje, że podziwia Stephena Kinga, podczas gdy w rzeczywistości zazdrości mu i chce zaszkodzić. I czy na pewno wspiera żonę tak mocno, jak mówi? Jeśli tak, to dlaczego Irina porzuciła marzenia o karierze literackiej i ograniczyła się do poprawiania prac męża, choć jest od niego o wiele zdolniejsza? Dlaczego staje się coraz smutniejsza, wystraszona, a on z lekceważeniem pisze o malowanych przez nią obrazach?

Wśród bohaterów znajdują się dwie niespełnione pisarki – żona Andrewa oraz pani Haider. Ta druga, będąca już w wieku emerytalnym, przez całe życie zaciekle pisze pamiętniki i powieści, nie zrażając się brakiem odzewu ze strony wydawców. Kilka utworów opublikowała własnym sumptem. Ma znakomite pomysły, jednak nie opanowała sztuki ładnego posługiwania się słowami. Jej rozwlekłych, napisanych przesadnie kwiecistym stylem utworów nie dał rady przeczytać żaden redaktor. Może gdyby była ładniejsza, któryś podjąłby się trudu wygładzenia tych dzieł, ale powieści szpetnej, niedouczonej kobiety nie miały szans na zaistnienie na zdominowanym przez mężczyzn rynku amerykańskich kryminałów. Frustrację pani Holden pogłębia fakt, że wielu sławnych pisarzy wykorzystuje wymyślone przez nią fabuły, a w sądach traktowana jest jak śmieszna pieniaczka. 

„Walet Pik” to wciągająca powieść, czyta się ją z zainteresowaniem, ale nie tak dobra i „głęboka” jak inne Oates. Portret psychologiczny głównego bohatera wypada dość ubogo, pozostałe postacie są ledwie zarysowane, a wątek dwoistości ludzkiej natury to nic oryginalnego. Na domiar złego autorka nie wyjaśnia tego, co najbardziej ciekawe – dlaczego książki pani Haider i oskarżanych przez nią pisarzy miały tak podobne tytuły i treść? Kto od kogo ściągał, a może wszystko było dziełem przypadku?

Moja ocena: 4/6.

---

Carol Joyce Oates, „Walet Pik. Opowieść z suspensem” („Jack of Spades: A Tale of Suspense”), przeł. Agnieszka Walulik, W.A.B., 2015