„Ten gruby” Barbara Ciwoniuk

Barbara Ciwoniuk, autorka powieści dla młodzieży, stara się poruszać ciekawe i aktualne tematy. W „Tym grubym” napisała o wstydzie z powodu swojego wyglądu, walce z otyłością, niepełnosprawności, buncie przeciwko rodzicom i wielu innych sprawach. Główni bohaterowie to na pół sparaliżowana Adrianna oraz gruby Jacek. Ona od kilku lat nie opuszcza mieszkania. Nie utrzymuje kontaktów z rówieśnikami, zajmuje się jedynie rozmowami z matką i nauczycielami oraz patrzeniem przez okno. Z kolei Jacek postanawia za wszelką cenę schudnąć. Nie jest to łatwe, bowiem głupia matka prośbami i groźbami zmusza go do pochłaniania olbrzymich porcji jedzenia. Na szczęście ojciec wpada na pomysł, by wysłać chłopca do swojej siostry, która jest dyrektorką gimnazjum i – jak się potem okaże – koleżanką matki Adrianny. Łatwo się domyślić, że w pewnym momencie drogi nastolatków się przetną. 

Czytając dialogi tworzone przez Barbarę Ciwoniuk, można dostać bólu głowy. Jacek mówi o sobie tak: „Przede wszystkim chcę się usamodzielnić, nauczyć dbać o siebie... przyrządzać sobie zdrowe śniadania i kolacje, prać skarpety... no i walczyć o własne ja, a jeśli będzie trzeba, to nawet się bić”[1], „bo ja jestem sam, uwięziony w tym ohydnym sadle”[2]. „Wiem, że mam grubą dupę (...) jako otyły nastolatek mam pięćdziesiąt procent szans na zostanie otyłym dorosłym i że taka nadwaga zwiększa ryzyko zachorowania na choroby serca, nowotwory i inne...”[3]. Przecież to nie jest język mówiony! 

Adrianna wypowiada się w następujący sposób: „Propozycja przyjazdu chłopaka padła wczoraj wieczorem, po kosmicznej kłótni w rodzinie brata. Pani M. od razu zgodziła się na nią, nie mając szansy spokojnie jej rozważyć, za to teraz nie ukrywa obaw związanych z przybyciem tego wrażliwca. (...) cały ranek rozważała wybór optymalnej klasy dla niego”[4]. No ludzie, tak nie można! To nie jest język gimnazjalistów!

Barbara Ciwoniuk starała się urozmaicić konstrukcję książki. Pomiędzy narrację prowadzoną naprzemiennie z punktu widzenia Jacka i Adrianny wplotła notatki z bloga oraz maile. Tyle że te maile są przesadnie długie: jeden zajmuje aż osiem stron. Motyw niesamowicie długich listów elektronicznych pojawiał się zresztą we wszystkich powieściach tej autorki, które czytałam. 

Jeśli chodzi o bohaterów, przekonująco wypadła matka Jacka. Głupia, natrętna, zmuszająca syna do obżarstwa, ślepa na jego rozpacz. Z kolei dyrektorka gimnazjum jest przerysowana, niewiarygodna. Każe na przykład Jackowi, by w obecności innych uczniów krzyczał do niej: „Mam to w dupie! (...) Pieprzę taką budę!”[5]. Radzi mu też: „Idź i rozpieprz te drzwi! Niech potem cała szkoła huczy od jej plotek, że mam bratanka chuligana!”[6]. Cieszy się, kiedy ktoś rozpuszcza pogłoski, że Jacek jest kryminalistą. Nie rozumie, że taka łatka może przylgnąć do niego na zawsze i zamknąć przed nim niejedne drzwi. Cóż, nie umiem uwierzyć ani w nauczycielkę namawiającą ucznia do agresji, ani w to, że wiejscy chuligani przestraszyli się nieśmiałego, słabego fizycznie grubasa. 

Podsumowując, mogę powiedzieć, że fabuła jest dosyć ciekawa. Autorka powinna popracować nad dialogami i prawdopodobieństwem postaci i wydarzeń. Dlaczego w małym gimnazjum, do którego trafia Jacek, aż kilkunastu chłopców w jego wieku ma nadwagę? Oj, tak duże stężenie grubasów nie przydaje książce wiarygodności! I radziłabym nie przynudzać. Po co w powieści kierowanej do młodzieży rozwodzić się nad sprawami sercowymi matki Adrianny?...

Moja ocena: 3/6.

---

[1] Barbara Ciwoniuk, „Ten gruby”, Znak, 2011, str. 98.

[2] Tamże, str. 12.

[3] Tamże, str. 74-75.

[4] Tamże, str. 81.

[5] Tamże, str. 118.

[6] Tamże, str. 118-119.