„Jeden dzień Ani” Barbara Tylicka

Moje dziecię uczące się w podstawówce otrzymało ze szkolnej biblioteki taką oto lekturę: „Jeden dzień Ani” Barbary Tylickiej. Z ciekawości zaczęłam czytać i doszłam do wniosku, że nie polecałabym takiej książki. Ładnie, zgrabnie napisana, ale te morały!...

 Uprzedzam, że zdradzam treść oraz zakończenie!

Książeczka ta, dosyć krótka, zawiera dwa opowiadania. Pierwsze z nich przedstawia epizod z życia Ani, uczennicy szkoły podstawowej. Dziewczynka ta zaczęła swój dzień o piątej rano. Wstała tak wcześnie, bo w nawale obowiązków nie zdążyła poprzedniego dnia odrobić lekcji:

„Dopiero parę minut po piątej. Ania, z wysuniętym językiem, spiesznie coś pisze. Wczoraj wieczorem nie miała już siły dokończyć wypracowania. Trzeba było jak zwykle pozmywać naczynia, uprać Jacusiowi fartuszek, nawet Michałowi zacerować skarpetki. Och, ten Michał! Stary koń, mógłby sam sobie wszystko zrobić i pomóc w domu, a nie tylko ona i ona.
Ty jesteś dziewczynką – tłumaczy jej zawsze mama i Ania coraz częściej żałuje, że nie urodziła się chłopcem. Teraz też musi się spieszyć z tym wypracowaniem, za chwilę obudzą się bracia i trzeba będzie wyszykować jednego do przedszkola, drugiego do szkoły”[1].

Chociaż Ania wstała o świcie, nie może w spokoju odrobić lekcji, bo przeszkadza jej... mama: „Widziałaś, jak Michał rozerwał koszulę? Trzeba mu wyprasować drugą, przecież nie może tak iść do szkoły. Weź, dziecko, i wyprasuj, bo zaraz będzie siódma”[2].

A w szkole Anię spotkała kolejna niesprawiedliwość: oto koleżanka Krysia bezczelnie przywłaszczyła sobie jej wypracowanie. Ania, osóbka nieśmiała i pozbawiona tupetu, nie umiała zaprotestować. Otrzymała od nauczycielki złą ocenę, a Krysia nawet jej nie przeprosiła.

Wykorzystywana w domu, a w szkole osamotniona, bo nie miała przyjaciółki od serca, dziewczynka zmagała się z poczuciem krzywdy i goryczy. W głowie jej zrodziła się buntownicza myśl, by po szkole, zamiast do pralni, pójść gdzieś przed siebie, na przykład nad rzekę.  

Powiem szczerze, że nie spodobało mi się to opowiadanie. Sądziłam, że autorka wymyśli inne zakończenie: bardziej sprawiedliwe, mniej dydaktyczne. Bo Ania, po rozmowie z młodym rybakiem, który stwierdził, że gdyby miał matkę, nigdy by się niczym nie martwił, doceniła swoje szczęście i pokornie wróciła do obowiązków.

Postać matki Ani jest bardzo irytująca, bo cóż to za matka, ileż pracy można dawać dziecku? Jeśli już w rodzinie jest tak, że dzieci muszą pracować, niech pracują wszyscy, w myśl zasady, że niewolnicy powinni być równi. Ania wciąż prasuje, pierze, sprząta, zmywa, ceruje skarpetki, chodzi do pralni, natomiast jej starszy brat Michał, oprócz odprowadzania małego Jacka do przedszkola, nie robi zupełnie nic. Na skutek błędów wychowawczych popełnianych przez matkę wyrasta na egoistę, nabiera przekonania, że chłopcy są ważniejsi i lepsi od dziewczynek. Posuwa się nawet do tego, że wyśmiewa biedną Anię:

„A, kochana siostrzyczka koszulkę prasuje! Prawidłowo. Wyjdziesz za mąż i jak znalazł, szwagierek będzie mi wdzięczny – pokpiwał starszy brat”[3].

Drugie opowiadanie zawarte w tym zbiorku nosi tytuł „Kartki z zielonego zeszytu”. Narratorką jest dorosła kobieta, która podczas podróży pociągiem znajduje pamiętnik czternastoletniej Joli. Wszyscy pasażerowie zaczynają czytać ten pamiętnik i wygłaszać komentarze. Znalezisko sprawia, że stają się sobie bliscy i zaczynają planować dalsze spotkania.

Moim zdaniem z pamiętnika czasami wieje sztucznością, a niektóre wydarzenia opisane są tak, jakby wyszły nie spod pióra nastolatki, lecz dorosłej osoby. Kiedy Jola po raz pierwszy została zaproszona przez ukochanego chłopaka na wycieczkę za miasto, w ogóle nie napisała o szczegółach tej wycieczki! Na kartach pamiętnika nie pojawiła się informacja, czy doszło między nimi do jakichś wyznań, do pierwszego pocałunku... Jola rozpisała się tylko o tym, że żałuje, że nie pomogła mamie w sprzątaniu mieszkania.„Obudziłam się w środku nocy z płaczem. Śniło mi się, że z mamą coś się stało”[4]. Hm.

Zapewne Barbara Tylicka za pomocą tych pouczających historyjek chciała pokazać dziewczętom, że jeśli porzucą cerowanie skarpetek i pobiegną nad rzekę lub z chłopcem do lasu, będą potem miały ogromne wyrzuty sumienia.

Moja ocena: 3/6.

---
[1] Tylicka Barbara, „Jeden dzień Ani”, Literatura, 2000, str. 5.
[2] Tamże, str. 6.
[3] Tamże, str. 7.
[4] Tamże, str. 39.