„Wiktoria” Knut Hamsun

„Wiktoria” Knuta Hamsuna to króciutka, sentymentalna opowiastka o miłości Janka, syna młynarza do Wiktorii, pięknej panny z wyższej sfery.

Była sobie norweska wioseczka, w której stał dwór nazywany szumnie zamkiem. We dworze mieszkała śliczna Wiktoria, w której kochał się Janek, marzyciel i miłośnik poezji. Państwo z dworu często prosili go o to, by woził łodzią wykwintne towarzystwo, stąd też Janek miał wiele okazji, by patrzeć z bliska na podobającą się mu panienkę, a nawet zamienić z nią kilka słów. A Wiktoria chętnie rozmawiała z Jankiem, gdyż w przeciwieństwie do swoich kuzynów szanowała prostych ludzi.

Historia Janka i Wiktorii nie trafiła mi do przekonania. Hamsun opowiedział ją w sposób płytki i nieciekawy. Do książki wstawił wiele naiwnych, sentymentalnych rozważań o miłości:

Miłość – to muzyka piekielnie gorąca, która nawet serca starców porywa w wir taneczny. To jakby stokrotka, co o świcie kwiat swój szeroko rozwiera, i jakby anemon, co pod lada powiewem się zamyka, a po dotknięciu umiera[1]. 

Czyż nie pobudza ona mnicha do zakradania się nocą do cudzych ogrodów i przyciskania oczu do do okien alkowy? I czyż nie oszałamia mniszki i nie mroczy rozumu księżniczkom? Pod jej nakazem król głowę schyla tak nisko, że włosem swoim pył przydrożny zmiata i słowa przy tym bełkocze sprośne, i śmieje się, i język wywiesza[2].

W porównaniu do „Głodu” i  „Błogosławieństwa ziemi” ta historia wypada bardzo mizernie. I nie jest to wcale wczesny utwór pisarza. Nie polecam. Jeżeli jednak ktoś miałby chęć zapoznać się z „Wiktorią”, radzę nie czytać tekstu z okładki, gdyż autor tego tekstu nie tylko bezczelnie streszcza całą akcję, ale też zdradza zakończenie.

---

[1] Knut Hamsun, „Wiktoria”, przeł. Czesław Kędzierski, Książka i Wiedza, 1989, str. 31.

[2] Tamże, str. 32.