19.09.2019

„Ale z naszymi umarłymi” Jacek Dehnel




Zapewne nie tylko ja poczułam się zaskoczona tematyką „Ale z naszymi umarłymi”, bo kto mógłby przypuszczać, że Jacek Dehnel napisze apokaliptyczną powieść o trupach wyłażących z grobów i o reakcjach Polaków na to zjawisko? Podtrzymując jelita wypadające z brzuchów i oczy zwisające z oczodołów, trupy te opuszczają cmentarze i atakują obcokrajowców. Większość naszych rodaków czuje dumę, że „oprócz Chopina, Kopernika i pierogów wreszcie jakiś nowy, rdzennie piastowski cud mamy, od filmowców tak czekany, od popkultur ogłoszony, od narodów upragniony”[1], i kibicuje agresywnym zombiakom. A ci, którzy zachowali rozsądek i umieją zauważyć zagrożenie, zostają zakrzyczani przez nacjonalistów i nie za bardzo wiedzą, co robić. Próbują ignorować rzeczywistość, chowają się w szafach, czekają nie wiadomo na co.

Do tych rozsądnych Polaków należą lekarka Elżunia oraz mieszkańcy jednej z krakowskich kamienic: emerytka Lola, jednoręki Władek, nastoletnia Kamila, a także dziennikarz Kuba i jego niepracujący przyjaciel Tomek. Jedyna kochająca się para w całej powieści Dehnela to właśnie ta homoseksualna. Kobiety nie znajdują miłości, uważają nawet, że „Wam łatwiej jest, faceci z facetami. Nie ma bardziej męskiego seksu niż gejowski”[2]. Kuba i Tomek nigdy się nie kłócą, nigdy nie ulegają tak małostkowym uczuciom jak mściwość czy zazdrość. Bez wahania przyjmują pod swoje skrzydła młodą homofobkę, a kiedy Tomek wpada w depresję, Kuba zachęca go, by dla poprawy humoru przespał się z Szymusiem. Szymuś to młody gej, mający loki wyglądające jak „złożony w kulę ślubny bukiet żółtych róż”[3], tak piękny, że na jego widok przechodnie się potykają, a motorniczy omal nie traci panowania nad pojazdem. W tym miejscu muszę wspomnieć, że autor pisze o tym Szymusiu z przesadnym zachwytem, zresztą cały wątek homoseksualny jest nieznośnie przesłodzony.

Książka przyszła na świat „w warunkach, jakich mógłby mi pozazdrościć każdy pisarz”[4] – wyznaje Dehnel. Pewnie tak, każdy pisarz pozazdrościłby zaproszeń od fundacji i możliwości tworzenia w rezydencjach. Ale czy każdy pozazdrościłby tego, co w tych cieplarnianych warunkach powstało? Otóż niekoniecznie. Dehnel zastosował wiele uproszczeń, przez które trudno uznać „Ale z naszymi umarłymi” za rasową powieść apokaliptyczną. Nie sposób uwierzyć, by Amerykanie czy Rosjanie niczym potulne owieczki pozwalali się pożerać zombie-Polakom, by nie próbowali użyć nowoczesnej broni. Autor zbyt często przytacza, co napisano na portalach społecznościowych bądź powiedziano w telewizji, i choć znakomicie parodiuje telewizyjny bełkot, trudno oprzeć się wrażeniu, że parodii jest nieco za dużo, a za mało scen budzących emocje.

Mimo iż książka opowiada o zagładzie i o mnóstwie tragicznych śmierci, grozy w niej tyle, co kot napłakał. Opisy, jak to Szymuś wydaje „pożegnalne mruczanda”[5], a Kuba wyjmuje z szafy płaczącego wniebogłosy Tomeczka i niesie go do łóżka (nie prowadzi, ale właśnie niesie!), sprawiają, że czytelnik szybciej się roześmieje, niż przestraszy. Może zresztą Dehnel nie chciał straszyć, a jedynie rozbawić, pokazać w formie żartu, czym może się skończyć bezmyślny kult przodków, przeświadczenie o wyjątkowości polskiego narodu i przymykanie oka na wyczyny nacjonalistów? Jeśli tak, to nie ma co narzekać na brak poruszających scen i wyrazistego bohatera. W sumie, choć książka ma wady, przeczytałam ją z przyjemnością.

Moja ocena: 4/6.

---
[1] Jacek Dehnel, „Ale z naszymi umarłymi”, Wydawnictwo Literackie, 2019, s. 103.
[2] Tamże, s. 108.
[3] Tamże, s. 203.
[4] Tamże, s. 317.
[5] Tamże, s. 70.

16 komentarzy:

  1. Odpowiedzi
    1. A więc zachęcam do przeczytania. Nie wszystko mi się podobało, ale ogólnie jestem zadowolona z lektury. :)

      Usuń
  2. Dehnel chciał napisać satyrę na nacjonalizm, a czytelnicy mogą odczytać to odwrotnie. Wystarczy przyjąć, że pod nacjonalistami autor ukrył lewaków, a pod zombiakami - imigrantów ze świata islamu... Łatwość z jaką można przeprowadzić tę zamianę potwierdza, że obie grupy (prawacy i lewacy) niewiele się od siebie różnią - co zresztą jest zgodne z teorią podkowy.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jako satyra na nacjonalistów „Ale z naszymi umarłymi” jest niezłe, jako powieść apokaliptyczna – nieco gorsze. Czekam na Twoją recenzję, pamiętam, że masz tę książkę w planach. :)

      Usuń
    2. Miałem, ale po Twojej recenzji zacząłem się wahać :D

      Usuń
    3. Ja, kiedy się waham, wypożyczam książkę z biblioteki. W ten sposób nic nie tracę. :) A recenzje Dehnel zebrał różne, od pełnych zachwytu po mocno negatywne, jak na przykład tutaj.

      Usuń
    4. Do mojej wsiowej biblioteki raczej Dehnela nie ściągną :D A w uniwersyteckiej muszę płacić kaucję za każdą wypożyczoną książkę (tak koło 50-100 zł).

      Usuń
    5. O, to masz nieciekawie. W mojej są na szczęście wszystkie. Nie byłoby mnie stać na kupienie każdej książki, którą chcę przeczytać czy chociaż przejrzeć, a współpracować z wydawnictwami nie mam chęci. :)

      Usuń
  3. Ha, ja na razie tylko gromadzę książki Dehnela na półce, ale jakoś nie mogę się zabrać za ich lekturę. Mam już "Saturna" oraz "Krivoklat", w planach jest jeszcze "Matka Makryna", ale czas tego autorka jeszcze u mnie nie nadszedł ;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Z tych, które wymieniłeś, czytałam „Saturna”. Bardzo dobry. To moja ulubiona powieść Dehnela. :)

      Usuń
  4. Mam za sobą dopiero połowę tej książki, ale już klarują mi się zupełnie inne odczucia :) Ciekawa jestem, co będę myśleć, kiedy skończę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ależ mnie zaciekawiłaś tymi zupełnie innymi odczuciami! No to czekam na recenzję. :)

      Usuń
  5. Pierwszy raz słyszę o tej książce! Od kilku miesięcy powoli czytam inną pozycję autora (po przeczytaniu opisu tej powiedziałabym, że całkowicie zupełnie inną :D) i mam naprawdę pozytywne odczucia. Jednak lektura idzie mi baaaaardzo powoli więc na razie kolejnej jego książki nie planuję. :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jestem ciekawa, o której książce piszesz, więc będę wypatrywała na Twoim blogu recenzji. :) A Dehnela warto czytać. Polecam „Lalę” i „Saturna”.

      Usuń
  6. Tym razem książka nie dla mnie, więc odpuszczę ;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie ma co się zmuszać do czytania książki, która nie wydaje się interesująca. :)

      Usuń