„Między prawem a sprawiedliwością” Paweł Pollak

W zbiorku pt. „Między prawem a sprawiedliwością” Pawła Pollaka znajdują się cztery rozbudowane opowiadania kryminalne z akcją w Nowym Jorku. W „Zarażonej” widzimy kobietę, która wróciła z pracy i chce wejść do swojego mieszkania, lecz nie może, bo przed drzwiami leży czarnoskóry mężczyzna. Kobieta z wściekłością wymierza intruzowi kopniaka i dopiero wtedy zauważa, że kopnęła trupa. Kto go zabił i dlaczego? „Wykluczony” zaczyna się dramatycznie, bo od opisu pożaru kamienicy. Strażakom udaje się uratować wszystkich ludzi oprócz starszego mężczyzny, który wypadł z balkonu. Mężczyzna ten ma zmiażdżone palce u rąk, może więc wcale nie wypadł, tylko został wypchnięty? Akcja „Dawcy” rozpoczyna się w szpitalu. Evan chce odwiedzić swojego sparaliżowanego przyjaciela Luke'a, jednak okazuje się, że ten nie żyje. Lekarz twierdzi, że Luke wcale nie był tak silny i radosny, jak uważają inni pacjenci, bo nocami często płakał i prosił o eutanazję. Może więc ktoś litościwy pomógł mu umrzeć? W ostatnim utworze, „Złodzieju trumien”, pojawia się najbardziej odrażający zbrodniarz, jakiego tylko można sobie wyobrazić, a ofiar jest więcej niż we wszystkich pozostałych opowiadaniach razem wziętych. 

Ktoś kiedyś ładnie powiedział, że prawo to bestia bez serca, pożerająca osoby niewinne, a winnym pozwalająca odejść wolno. W opowiadaniach Pawła Pollaka często tak właśnie jest: przestępcom udaje się uniknąć kary dzięki lukom w przepisach, nieudolności prokuratora lub błędom popełnionym przez policjantów. Ci policjanci nie są zresztą zbyt rozgarnięci i potrafią zachowywać się bardzo niekompetentnie. Pewnego razu na ich oczach snajper strzelił do kobiety. Nasi policjanci uznali tę kobietę za zmarłą, położyli na trawie i odjechali, nie wezwawszy ani innego radiowozu, ani karetki pogotowia, a przecież tylko lekarze mają prawo stwierdzić zgon; w przypadku zgonu mogliby też pobrać narządy do przeszczepów. Poza tym policjanci czasami zapominali, że dowodów przestępstwa nie wolno zdobywać bez nakazu, gdyż sąd je odrzuci; z ich winy nie udało się skazać pewnego mordercy. I wreszcie śledztwo dotyczące śmierci inwalidy prowadzili wręcz karykaturalnie.

W opowiadaniach ważne jest nie tylko to, dlaczego osoba A zabiła osobę B, ale też w jaki sposób prokurator starał się doprowadzić do skazania winnych. Autor zadbał o urozmaicenie poruszonych tematów i sylwetek zabójców, bo niektórzy są skrajnie niemoralni, inni zaś działali pod wpływem rozgoryczenia i wzbudzają raczej współczucie niż odrazę. Mocne punkty opowiadań to świetny, plastyczny język, intrygujące początki, ciekawa akcja i błyskotliwe dialogi prowadzone przez stróżów prawa. 

Wymieniłam zalety, więc teraz wspomnę o wadach. Autor ma lekkie kłopoty z realiami, gdyż z tego, co napisał, wynika, że w stanie Nowy Jork wykonuje się karę śmierci, strażnik-mężczyzna ma prawo robić kobiecie rewizję osobistą, a niebezpieczny morderca może odpowiadać przed sądem bez skutych rąk, pilnowany jedynie przez zaspanego woźnego. W sumie te wymysły niespecjalnie mi przeszkadzały i trzy opowiadania uważam za udane, tylko „Dawcy” nie jestem w stanie zaakceptować. W żaden sposób nie mogę uwierzyć, że kiedy w szpitalu leżał chłopak z porażeniem czterokończynowym, nikt z personelu, pacjentów i odwiedzających przez dwa tygodnie nie zauważył, że potajemnie wycięto mu nerkę – a taką właśnie sytuację opisał Paweł Pollak. Wprawdzie podał jakieś tam wyjaśnienie, ale uważam je za naiwne i nieprzekonujące. Poza tym nie zostałam poinformowana, dlaczego lekarz, który zajmował się tym sparaliżowanym przez dziewięć lat, nie znał jego matki (tak wynika ze sceny na str. 190). Miałoby to sens jedynie wtedy, gdyby matka nie interesowała się synem, ale przecież bardzo go kochała. 

Moja ocena: 4/6.

---

Paweł Pollak, „Między prawem a sprawiedliwością”, Oficyna Wydawnicza Branta, 2010.