„Nie mów noc” Oz Amos

„Nie mów noc” to krótka opowieść o parze kochanków, którzy mieszkają w Izraelu. Teo jest spokojnym sześćdziesięciolatkiem, po pracy lubi siedzieć w domu i słuchać muzyki poważnej. Młodsza o piętnaście lat Noa uczy literatury. Przypadek sprawił, że zaangażowała się w budowę ośrodka odwykowego dla narkomanów. Teo sceptycznie przygląda się działaniom partnerki, obawiając się, że wplącze się ona w coś nieprzyjemnego i straci czas, pieniądze oraz spokój. Przecież ani władze miasta, ani mieszkańcy nie chcą, by powstał ośrodek, a Noa nie odróżniłaby narkomana od człowieka zaspanego. Czy nie lepiej zająć się czymś innym?

Kompozycja książki nie jest zbyt skomplikowana. Noa i Teo na zmianę opowiadają o swoich wrażeniach, dzięki czemu na te same sytuacje możemy spojrzeć z dwóch punktów widzenia. Akcja nie należy do pasjonujących. A jednak przeczytałam książkę z przyjemnością. Oz Amos posługuje się pięknym stylem, to istny czarodziej słowa. O najzwyczajniejszych sprawach umie pisać w sposób poetycki i urzekający. Gdybym miała scharakteryzować eukaliptusy, powiedziałabym, że są to drzewa, i nic więcej nie przyszłoby mi do głowy. A Oz Amos opisuje je w ten sposób: ofiary słonego wiatru i spiekoty, pochylone ku wschodowi i przez to przypominające obarczonych tobołkami uchodźców, skamieniałych podczas ucieczki[1].

Z zaskoczeniem zauważyłam w książce liczne wzmianki o Tołstoju. Kiedy bohater przygotował sałatkę, czekał na uznanie, jakby był hrabią Tołstojem, który tym razem zdołał własnymi rękami rozpalić piec w chłopskiej chacie[2]. Kuzyn Noi, Joszko, wychowywał się na farmie młodzieżowej imienia Tołstoja, a ciotka była wzorem Tołstoja – skrajną naturalistką, zdeklarowaną przeciwniczką wszelkiej przemocy[3]. Czyżby Oz Amos fascynował się życiem rosyjskiego klasyka? 

W powieść wplecione są dwie przejmujące historie o zwierzętach: o oswojonym szympansie i o wiernym psie, który nie rozumiejąc, że jego pan umarł, wyczekiwał bezradnie pod szkołą. Podobały mi się też opisy izraelskiego pejzażu. Bohaterowie „Nie mów noc” mieszkają w niezwykłym miejscu: spacerują w cieniu oleandrów, cyprysów i eukaliptusów i w każdej chwili mogą wstąpić na pustynię, która rozciąga się tuż za ich blokiem.

Moja ocena: 4/6.

---

[1] Oz Amos, „Nie mów noc” („Al tagidi lajlah”), przeł. Jawor Agnieszka, Czytelnik, 2000, str. 37.

[2] Tamże, str. 11.

[3] Tamże, str. 116.